موقوفات در رودمعجن

سلامی دوباره، به گرمی آفتاب آخرین روزهای تابستان رودمعجن

متن زیر در مورد موقوفات رومعجن از طریق خانم آرزو علومی بایگی (از پژوهشگران شهر بایگ) به دست من رسیده، که حاوی اطلاعات جامع و جالبی می باشد. منبع این اطلاعات اداره اوقاف تربت حیدریه است. ضمن تشکر از ایشان شما را به خواندن این متن در ادامه مطلب دعوت می کنم:

سنت حسنه ی وقف در رودمعجن به گذشته ها بر می گردد.موقوفات در رود معجن بیشتر از نوع وقف عام و اولادی می باشد ،وقف عام به این منظور بوده است که واقفان مانند ثروت اندوزان در قروت دنیوی غرق نشوند .بلکه حد وسط را دنبال نمایند . بیشترین وقف ها و مصارف اوقاف در این روستا با توجه به اسناد وقف نامه ها مربوط به مساجد و عزاداری برای ائمه ی هدی به ویژه سرور سالار شهیدان حضرت اباعبدالله (ع) تعلق می گرفته است.

در این روستا موقوفه هایی وجود دارد که از لحاظ تاریخی یک سند تاریخی و هویت فرهنگی به حساب می آید..با توجه به این مطالب و به طور خلاصه می توان علل روی آوردن و توجه مردم رودمعجن  را به وقف در این عوامل یافت :

۱-    از نظر عقیدتی و مذهبی و نزدیک شدن به خدا و ائمه از طریق وقف ؛ مردم رودمعجن مانند بیشتر ایرانیان دنیا را مزرعه اخرت می دانند .

۲-    باقی گذاشتن نام نیک از خود پس از مرگ.

نام نیک گر بماند ز آدمی    به کز او ماند سرای زرنگار

-متوسل شدن به ائمه و اولیاء خدا از طریق نذر،نیاز و وقف قسمتی یا تمام اموال و املاک خود .

– داشتن باقیات الصالحات در این دنیا پس از فوت

-برآوردن نیاز های اساسی و تامین اجتماعی و رفاه برای هم نوعان

 موقوفات در روستای رودمعجن عبارت اند از :

۱- موقوفه عباس رودمعجنی :

موقوفه عباس رود معجنی در آبادی رودمعجن دهستان بایگ تربت حیدریه واقع است .واقف ان حاج عباس رودمعجنی است که در آبادی رودمعجن ساکن و به کار کشاورزی و بیشتر باغداری مشغول بوده است .نوع و عین موقوفه فوق عبارت از :تمامی سه سهم[۱] (۷۲ ساعت آب ) از کل پنج سهم مزرعه ی چشمه فاش رودمعجن که بین شرکاء بر پنج قسمت مساوی با تمامی متعلقات شرعی و عرفی تقسیم شده ،می باشد .

واقف تولیت موقوفه را به عهده ی فرزندش آقا شیخ محمد ،پس از فوت او به شایسته ترین فرزند پسر او و بعد نسلاً بعد از نسل واگذار کرده است .در حال حاضر متولی موقوفه را مقید به زمان و مکان خاص نکرده است که از این قرار است :متولی ملک مزبور همه ساله بعد از وضع مخارج لازم موقوفه ،مالیات دولتی و برداشت یک عشر حق التولیه و سایر مخارج ملکی موقوفه از منافع و در آمد آن باقی مانده عایدی موقوفه را به جهت آمرزش مرحوم مغفور حاج محمد علی فرزند مرحوم کربلایی حسن رد مظالم بندگان بدهد ،همچنین متولی هر سال یک سوم منافع موقوفه را به فقرای اولاد مرحوم حاجی محمد علی و یک سوم هم به فقرای رودمعجن ببخشد .ثلث سوم را متولی باید در تعمیرات بناهای خیریه رودمعجن از قبیل حمام فمسجد ،حسینیه ،پل به مصرف برسانند .صیغه ی وقف در مورخه ۱۴ رمضان سال ۱۳۴۲ ق جاری گردید ه .اصل وقف نامه که سند عادی بوده در نزد محمد عیلامی ساکن رودمعجن نگهداری می شده است .در تاریخ فوق رونوشت وقف نامه برابر با اصل گردیده و تحویل اداره اوقاف تربت حیدریه شده است .در حال حاضر موقوفه جز املاک متصرفی می باشد و از جانب کارشناس اجارات اداره اوقاف تربت حیدریه به اجاره واگذار می گردد.اهمیت این موقوفه در این است که واقف به رفاه عمومی توجه داشته است و از طرفی به آمرزش اموات از طریق خیرات و وقف اهمیت می داده است .

۲-    موقوفه زهرا خانم :موقوفه زهرا خانم که از نوع وقف عام و دایم می باشد در آبادی رودمعجن بخش بایگ واقع است :واقفه ی آن زهرا خانم دختر مرحوم میرزا علی بوده ،که در رودمعجن سکونت داشته ،دیگر مشخصات واقفه معلوم نیست .او در سلامت کامل و ثبات عقل و رضایت خاطر همگی و تمامی یک قطعه باغ مشجر در شیب بر رودمعجن و دو قفیز[۲] زمین کشاورزی (۶۶۶ متر زمین ) واقع در مزرعه الیش علیای تهرود جوی بهادر محدود به زمین حاجی لطفعلی است . این چنین وقف نموده است :که متولی پس از کسر مخارج لازمه مورد وقف و برداشت یک عشر حق التولیه از درآمد و منافع موقوفه باقی مانده منافع را صرف تعذیه داری برای خامس آل عبا ابا عبدالله حسین علیه السلام نماید .واقفه نظارت بر موقوفه را به ملاعباس فرزند برادرش و تولیت آنرا به ملا علی فرزند ده باشی صادق و بعد از فوت متولی تولیت موقوفه را به دخترش محترم خانم واگذار کرده است فو بعد از فوت محترم خانم متولی موقوفه بزرگترین فرزند پسر ملا محمد علی و سپس نسلاً بعد نسل خواهد بود .

موقوفه زهرا خانم دارای سند عادی می باشد که در ماه رجب سال ۱۳۴۵ ه ق صیغه ی وقف جاری شده و وقف نامه ی مربوط به آن تنظیم گردیده است .اصل وقف نامه ابتدا در دست خود واقفه بوده .توسط پند نفر از اهالی رودمعجن امضا و انگشت شده ،فتوکپی برابر با اصل گردیده  و چند سال بعد (۱۳۴۸ ه ق) تحویل اداره ی اوقاف تربت حیدریه شده است .متولی موقوفه ی زهرا خانم در حال حاضر اداره اوقاف می باشد .که عین موقوفه را به اجاره واگذار نموده است و حق الاجاره را دریافت ومطابق نیت واقفه به مصرف می رساند .مدت اجاره هم پنج ساله می باشد .