گیاهان دارویی “پونه “-
آغاز بهار همزمان است با آغاز رویش گیاه پونه . به همین دبیل مناسب دیدیم تا از خواص این گیاه نکاتی را برای دوستان عزیز ذکر کرده تا بهانه شود برای رفتن به دل طبیعت و چیدن پونه
پونه از خانواده نعناع است و ترکیب اصلی موجود در این گیاه، اسانس روغنی فرار یا روغن منتول است.
حکیم بوعلی سینا در جلد دوم کتاب قانون، با برشمردن انواع پونه می‌گوید که پونه گوهری است لطیف و پونۀ کوهی از پونۀ جویباری قوی‌تر است.به گفته او تندی و تلخی که پونه دارد بسیار نرم‌کننده است. او در خواص پونه بر تاثیر آن بر مزاج و دردهای شکم و معده تاکید می‌کند و آن را دورکننده حشرات نیز می‌داند.
زمان رویش این گیاه ابتدای فصل بهار و در شمار اولین گیاهانی است که سر از خاک بیرون می آورد.
مکان رویش آن هم بیشتر حاشیه جویبارها و رودخانه ها است . از اینرو در رودمعجن ما به وفور می روید.(تشت تهروی-چشمه پاش-باغای تهروی و…)
کاربردهای پونه
با گیاه پونه می توان یک دم کرده ی گیاهی فوق العاده تهیه نمود. برای تهیه ی یک فنجان دم کرده ی این گیاه، یک قاشق غذاخوری سرخالی از برگ یا گل پونه ی تازه و یا یک قاشق چای خوری برگ پونه خشک شده را در چای صاف کن درون یک لیوان ریخته و یک فنجان آب در حال جوش را روی آن بریزید. اجازه دهید مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد و رنگ چای در بیاید. اگر دوست داشتید می توانید آن را کمی شیرین کنید.
برگ ها و گل های پونه و همچنین ساقه های آن می توانند جایگزین مناسبی برای بسیاری از آنتی بیوتیک ها باشند. این گیاه همچنین بادشکن، معرق، مدر و محرک نیز می باشد.
از دم کردهی این گیاه برای درمان سرماخوردگی، زکام، سردردها، مشکلات گوارشی، کم کردن تب خفیف، تسکین گلودرد و برای بهبود نفخ شکم، حالت تهوع، دردهای قاعدگی و بی خوابی استفاده می شود.
تزریق عصاره ی پونه به موش های آزمایشگاهی نشان داده که این گیاه دارای خواص آرام بخشی خوبی است.
عصاره ی پونه دارای خاصیت تسکین دهنده ی درد نیز می باشد.
در کتاب قانون ابو علی سینا آمده: هر پونه‌ای و بویژه پونۀ کوهی بی‌اشتهایی و ضعف معده را هم از بین می‌برد و سکسکه را تسکین میدهد .
پونه از خانواده نعناع است و ترکیب اصلی موجود در این گیاه، اسانس روغنی فرار یا روغن منتول است. بنابراین بهتر است در مورد نعناع نیز مطالبی را بدانید
نعناع گیاهی است علفی و چند ساله که علاوه بر ساقه زیر زمینی که گیاه را در خاک مستقر می سازد دارای ساقه هوایی نیز هست . تز محل گره های ساقه که در تماس با زمین است ریشه های خارج شده که ساقه جدید را درست می کند بنابراین اگر شما فقط یک ساقه نعناع در باغچه خود بکارید بزودی تمام باغچه شما پر از نعناع می شود .
برگهای نعناع بیضی شکل ، نوک تیز و دندانه دار می باشند . گلهای آن بسته به نوع نعناع ممکن است قرمز ،ارغوانی یا سفید باشد . نعناع در مناطق معتدل و آفتاب گیر بخوبی رشد می کند .
نعناع از قدیم الایام بعنوان یگ گیاه معطر و اشتها آور و برای ناراحتی های دستگاه گوارش بکار رفته است بقراط پدر علم طب از نعناع در نوشته های خود یاد کرده است در قرون وسطی از نعناع در معالجه بیماریها و برای التیام زخم ها و درمان درد گزیدگی زنبور و سگ هار استفاده می شود
ترکیبات شیمیایی:
نعناع دارای ماده ای بنام منتول می باشد که ایجاد احساس خنکی در دهان می کند . مقدر منتول در نعناع بسته به نوع آن از ۳۵% تا ۵۵% تغییر می کند که البته اگر نعناع دیر کنده شود مقدر منتول آن تا حدود ۳۰% پائین می آید .
خواص داروئی:
نعناع از نظر طب قدیم ایران نسبتا گرم و خشک است و از نظر خواص دارویی از پونه قوی تر است . از نعناع اسانس ، روغن و تنتور تهیه می کنند که مصارف طبی مختلفی درد
۱)نعناع باد شکن است و گاز معده و روده را از بین می برد
۲)نعناع تقویت کننده معده وبدن است
۳)نعناع ضد تشنج و ضد سرفه است
۴)یک فنجان چای گرم نعناع سینه را آرام می کند
۵)نعناع مسکن ،آرام بخش و قاعده آور است
۶)استفاده از نعناع درد شکم را برطرف می کند
۷)نعناع درمان سرمخوردگی و آنفوانزا می باشد
۸)نعناع ناراحتی های عصبی را برطرف می کند
۹)برای تسکین درد دندان نعناع را دردهان گذاشته و بجوید
۱۰)آشامیدن چای نعناع و یا عصارع نعناع خونریزی سینه را قطع می کند
۱۱)کمپرس نعناع درد سینه و پهلو را از بین می برد
۱۲)نعناع کرم های روده و معده را می کشد
۱۳)برای از بین بردن سکسکه و دل بهم خوردگی و استفراغ نعناع را با آّ انار ترش بخورید
۱۴)نعناع ادرار را زیاد می کند
۱۵)برای رفع قولنح و دردهای روده معده و هضم نشدن غذا چای نعناع بنوشید
۱۶)برای از بین بردن گلو درد چای نعناع غرغره کنید
۱۷)نعناع معرق است بنابراین تب را پائین می آورد
۱۸)در هنگام سرمخوردگی بینی را با چای نعناع بشوئید
۱۹)یکی از فرآورده های نعناع اسانس نعناع است که از تقطیر برگ و سرشاخه های گلدار نعناع تحت اثر بخار آب تهیه می شود و دارای ۵۰% تا ۷۰ % منتول می باشد . اسانس نعناع که در کشور انگلستان تهیه می شود شهرت خاصی درد . این اسانس بعنوان تقویت کننده معده بادشکن ، ضد عفونی کننده ،رفع دل پیچه بچه ها و اسهال بکار می رود
برای استفاده از اسانس نعناع کافی است که مقدر یک تا سه قطره آنرا با یک لیوان آب و یا نوشابه مخلوط کده و بنوشید .
۲۰)اسانس نعناع را نباید بمقدر زیاد برای کودکان و نوزادان استفاده کرد زیرا روی حرکات تنفسی و قلب اثر گذاشته و ممکن است که خطرناک باشد
۲۱)اگر اسانس نعناع به مقدر زیاد مصرف شود فشار خون را بالا برده و موجب حالت تهوع ، استفراغ و درد معده و حرکات دری را از بین می برد .
۲۲)برای رفع سردردهای میگرنی می توان پمادی بصورت زیر تهیه کرد و در نقطه ای که درد می کند بمالید
اسانس نعناع ۳گرم
روغن زیتون ۲ گرم
لانولین ۵ گرم
۲۳)برای ضد عفونی کردن بینی محلولی بصورت زیر تهیه کرده و بمقدر پنج قطره در هر سوراخ بینی بچکانید
اسانس نعناع ۱ گرم
روغن بادام شیرین ۴۰ گرم
۲۴)اگر بدن شما خارش درد مقدر ۲ گرم اسانس نعناع را در ۵۰ گرم وازلین ریخته ، خوب با هم مخلوط کرده و در محل خارش بمالید
اگر از بیماری رماتیسم و آرتروز رنج می برید از روغن نعناع استفاده کنید طرز استفاده از آن به این صورت است که ۲ قطره روغن نعناع را با یک قاشق سوپخوری روغن بادام مخلوط کرده و محل های دردناک را با آن ماساژ دهید .
۲۵)برای رفع سردرد از کمپرس نعناع استفاده کنید بدین ترتیب که ۱۰قطره روغن نعناع را با یک لیوان آب سرد مخلوط کرده و در یک کاسه بریزید سپس یک پارچه که باندازه پیشانی باشد در آن فرو برده آب اضافی آنرا بگیرید و روی پیشانی و شقیقه ها بگذارید تا سردرد برطرف شود.
۲۶)نعناع بهترین دوست کبد است . کبد را تمیز کرده وص فرا را رقیق می کند و کلسترول خون را پائین می آورد .برای این مورد چای نعناع را قبل از غذا بنوشید
۲۷)نعناع با تمام خواصی که گفته شد اگر زیادمصرف شود سیستم گوارشی را تحریک می کند اگر شما دو تا سه فنجام چای نعناع در روز بنوشید بهتر است که بعد از دو هفته چند روزی آنرا قطع کرده و دوباره شروع کنید
بنام خدا / درود بر جناب مرادی عزیز. به حضور شما عرض کنم معمولا هر چیزی که به وفور و بدون زحمت در دسترس انسان قرار میگیرد برایش کم ارزش است از جمله همین پونه عزیز که با آن همه خاصیتی که دارد ما کمتر به آن بها میدهیم والحمدلله در زادگاه ما فراوان است یکی از شرح وظایف مادر زن عزیز من این است که همه ساله پونه ها را جمع آوری کرده و پس از شستشو و خشک کردن میکوبد و به داماد شاخ شمشادش (بنده) تحویل میدهد . در هر حال از این زحمات شما متشکرم که مقداری بر معلومات حیتا نشینان می افزایید و امیدوارم هیچ وقت دچار ناراحتی معده نشوید که مجبور باشید از عرق نعناع و عرق چهل گیاه و شیرین بیان و راینتدین و شربت آلمنیوم ام جی و….. استفاده کنید.!!! :gol: :SS:
بستگی به سالش داشت .اینکه باران چقدر آمده باشد.گاهی قبل از عید شروع میشد گاهی هم تا نزدیکای اردیبهشت میکشید.پر آب و کم آب بودن سال تاثیر داشت.خرجش هم یک پلاستیک بود که فراوان بود و کمی هم وقت و حوصله که در آن روزگار برای ما از پلاستیک هم فراوان تر بود.همیشه هم با هم میرفتیم.تک روی در کار نبود.مسیرمان هم هر سال یکی بود.از کال میرفتیم.گدار میلک را پر نفس رد میکردیم.مقصد اولمان کلته ی محمود بود.از همان لب چشمه تا جایی که آب میرفت پر بود.به رنگ سبز و اخرایی و قهوه ای کم رنگ.ریز و درشت با کرکهای براق ریزی روی برگها.از کلته ی محمود راست شکمان را میگرفتیم تا چنار.از سر تلخ میگرفتیم و از سر لوجوی تا پای درخت میرفتیم و بعد از همان کال سر و ته میکردیم سمت کجرا.از شوچنار می افتادیم توی کال کجرا ، تا دهن کال که از سرتینگل در می آمد .از دهن کال کجرا که میزدیم بیرون پلاستیکهایمان پر بود از پونه.سبز و اخرایی و قهوه ای کم رنگ.ریز و درشت با کرکهای براق ریزی روی برگها.کار هر سالمان بود.
بسیار عالی بود.خدا قوت بر شما و این اطلاعات بسیار مفید و کامل :SS:
@علی نجفی
اینجور که شما نوشتید پونه جمع می کردید باید برای حمل آن خر و خورجین هم می داشتید و لابد به همه رودمعجنیها هم چیزی می رسیده است.
از خانم مرادی هم برای این مطلب با ارزش تشکر می کنم . از همینجا هم می شود بوی پونه لوجوی و کنار کال را حس کرد
@سلیمان استوار
خوش بحال شما جناب استوار. قدر مادر زن مهربونتن رو بدونید. کم پیدا میشن
@علی نجفی
@علی نجفی
وای که چقدر خاطره ها رو زنده کردی. یادش بخیر.یکی از بهترین کارهای مورد علاقه مان با فرارسیدن بهار به پونه رفتن بود. خیلی مفرح و دل انگیز. بویژه اینکه نون و ماست هم با خودت می بردی و بعد از پر شدن پلاستیکت می نشستی لب تهروی و نون و ماست و پونه میخوردی
@مدرسی
ممنونم جناب مدرسی . نظر لطفت شماست
سلام و عرض خسته نباشی خدمت شما جناب مرادی با این مطالب اموزنده و چقدر خوبه که این مطالب مفید رو در حیتا میارین من یکی از حالا به بعد سعی میکنم بیشتر از این گیاه استفاده کنم چه خاصیت هایی داشته و من نمیدونستم در مورد اینکه این گیاه ارامش بخش باید اضافه کنم برای من یکی حتی بوییدنش هم بهم ارامش میده