گذری بر روستاهای زیبای ایران
شهر سوخته
دوستا ن عزیز سلام. مطلب ایندفعه بر خلاف مطالب قبلی معرفی یک شهر هست. شهری که مربوط به قبل میلاد مسیح است و اکنون به شهر سوخته شهرت دارد. راستش رو بخواین داشتم جستجو میکردم واسه پیدا کردن یه روستای قشنگ که اتفاقی به این مطلب برخورد کردم و چون برام خیلی جالب بود حیفم اومد واسه شما نذارم.
شهر سوخته در ۵۶ کیلومتری زابل در استان سیستان و بلوچستان و در حاشیه جاده زابل – زاهدان واقع شده است.
در روزگاران دور که بشر تازه یکجانشین شده بود،شهری در سیستان پدید آمد که به گفته‌ی باستان‌شناسان به لحاظ بافت شهری، جمعیت، برنامه ریزی شهری و … اولین شهر جهان بود. شهر سوخته و تمدن هوشمند و خلاق آن با بیش ازپنج‌هزار سال قدمت، به‌عنوان بزرگ‌ترین استقرار شهرنشینی در نیمه‌ی شرقی فلات ایران، نمونه‌ای منحصر به فرد و حکایت‌گر واقعی علم، صنعت و فرهنگ گذشته‌های دور این مرز و بوم می‌باشد.
این شهر در ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد پایه گذاری شده و مردم این شهر در چهار دوره بین سال‌های ۳۲۰۰ تا ۱۸۰۰ قبل از میلاد در آن سکونت داشته اند. سند یا کتیبه ای که نام واقعی و قدیمی این شهر را مشخص کند هنوز به دست نیامده و به دلیل آتش سوزی در دو دوره زمانی بین سال های ۳۲۰۰ تا ۲۷۵۰ قبل از میلاد «شهر سوخته» نامیده می شود.
شهر سوخته دارای تشکیلات مرتب و منظمی بوده و از بعد سازمان‌دهی اجتماعی نیز جزو شهرهای پیشرفته‌ی زمان خود بوده است. وجود نظام مرتب و منظم آب‌رسانی و تخلیه‌ی فاضلاب، دانش پزشکی پیشرفته و صدها عامل دیگر بر اهمیت این منطقه افزوده است.
این شهر از نادرترین شهرهای باستانی است که در آن، زنان عهده دار امور مالی خانواده‌شان بوده‌اند.بر مبنای یافتههای باستان شناسان شهر سوخته ۱۵۱ هکتار وسعت دارد و بقایای آن نشان می‌‌دهد که این شهر دارای پنج بخش مسکونی واقع در شمال شرقی شهر سوخته، بخش‌های مرکزی، منطقه صنعتی، بناهای یادمانی و گورستان است که به صورت تپه‌های متوالی و چسبیده به هم واقع شده اند. هشتاد هکتار شهر سوخته بخش مسکونی بوده است.در شهر سوخته انواع سفالینه‌ها و ظروف سنگی، معرق کاری،انواع پارچه و حصیر یافت شده که معرف وجود چندین نوع صنعت، به ویژه صنعت پیشرفته پارچه بافی در آنجاست. تاکنون ۱۲ نوع بافت پارچه یکرنگ و چند رنگو قلاب ماهیگیری در شهر سوخته به دست آمده و مشخص شده مردم این شهر با استفاده از نیزارهای باتلاق‌های اطراف هامون سبد و حصیر می‌‌بافتند و از این نی‌ها برای درست کردن سقف هم استفاده می‌‌کردند. صید ماهی و بافت تورهای ماهیگیری نیز از دیگر مشاغل مردمان شهر سوخته بوده است. شهر سوخته بدون شک جز شهرهای بسیار پیشرفته زمان خود بوده است.
برخی از این پیشرفت های شگفت انگیز :
نخستین چشم مصنوعی جهان
برای نخستین بار در شهر سوخته یک چشم مصنوعی متعلق به ۴۸۰۰ سال پیش کشف شد. این چشم مصنوعی متعلق به زنی ۲۵ تا ۳۰ساله بوده که در یکی از گور های شهر سوخته مدفون شده بوده است.
جمجمه زن صاحب چشم مصنوعی شهر سوخته -چشم مصنوعی روی جمجمه او دیده می‌شود.
چشم مصنوعی یافت شده در چشم چپ او کار گذاشته شده و با وجود گذشت زمان نزدیک به ۴۵۰۰ سال از ساخته شدن آن هنوز سالم است.جنس این چشم مصنوعی یافت شده هنوز بطور کامل مشخص نشده است اما به نظر می رسد در ساخت آن از قیر طبیعی مخلوط به نوعی چربی جانوری استفاده شده است.در روی این چشم مصنوعی ریزترین مویرگ‌های داخل چشم توسط مفتول‌‌های طلایی به قطر کمتر از نیم میلیمتری طراحی شده‌اند. مردمک این چشم در وسط طراحی شده و تعدادی خطوط موازی که تقریباً یک لوزی را تشکیل می‌دهند در پیرامون مردمک دیده می‌شود.
از دو سوراخ جانبی واقع در دو سوی این چشم مصنوعی جهت نگهداری و اتصال آن به حدقه چشم استفاده می شده است . قدمت این قبر و چشم مصنوعی به حدود ۲۸۰۰ سال بیش ازمیلاد و ۴۸۰۰ سال پیش از این می رسد .
جراحی مغز
یکی شگفت‌انگیزترین یافتههای این شهر، پیدایی نشانه‌های کهن‌ترین جراحی مغز درشهر سوخته است. جمجمه‌ای از دختر دوازده یا سیزده ساله که در ۴۸۰۰ سالپیش، پزشکان آن دیار برای درمان بیماری هیدروسفالی (جمع شدن مایع درجمجمه) بخشی از استخوان جمجمه او را برداشته و جراحی کردند که مدت‌ها بعد از این عمل زنده مانده است.
خط کش ۵ هزار ساله
در طی کاوش های انجام گرفته در شهر سوخته یک خط کش ساخته شده از چوب آبنوس کشف شد. این خط کش به طول ۱۰ سانتیمتر با دقت نیم میلیمتری و از جنس چوب آبنوس است. کشف خط کش در شهر سوخته زابل نشانگر این است که ساکنان این شهر باستانی دارای پیشرفت های زیادی در زمینه علم ریاضیات بوده اند.
قدیمی ترین تخته نرد جهان
از گور باستانی موسوم به شماره ۷۶۱ کهن ترین تخته نرد جهان به همراه ۶۰مهره ی آن در شهر سوخته پیدا شد. این تخته نرد بسیار قدیمی تر از تخته نردی است که در گورستان سلطنتی «اور» در بین النهرین پیدا شده بود.
تتاس های بازی کشف شده به همراه تخته نرد در شهر سوخته
این تخته نرد از چوب آبنوس و به شکل مستطیل است. روی این تخته نرد، ماری که ۲۰ بار به دور خود حلقه زده و دمش را در دهان گرفته، نقش بسته است. این تخته نرد ۲۰ خانه بازی و ۶۰ مهره دارد. مهره ها که در یک ظرف سفالی در کنار تخت نرد قرار داشتند از سنگ های رایج در شهر سوخته یعنی از لاجورد، عقیق و فیروزه است.
نخستین انیمیشن جهان
استان شناسان هنگام کاوش در گوری ۵ هزار ساله جامی را پیدا کردند که نقش یک بز همراه با یک درخت روی آن دیده می شود. آن ها پس از بررسی این شی دریافتند نقش موجود بر آن برخلاف دیگر آثار به دست آمده از محوطه‌های تاریخی شهر سوخته، تکراری هدفمند دارد، به گونه‌ای که حرکت بز به سوی درخت را نشان می دهد. هنرمندی که جام سفالین را بوم نقاشی خود قرار داده، توانسته است در ۵ حرکت، بزی را طراحی کند که به سمت درخت حرکتو از برگ آن تغذیه می کند.
باستان‌شناسان با نزدیک کردن این تصاویر به یکدیگر موفق شدند نمونه‌ای ازیک تصویر متحرک را در قالب یک فیلم ۲۰ ثانیه‌ای به دست آورند.
سرپرست تیم کاوش در شهر سوخته درباره کشف اخیر خود گفت: «حرکت بز به سوی درخت و تغذیه او از برگ درختان در ۵ حرکت مصور شده است. در این تصاویر نه تنها بز به سمت درخت حرکت می‌کند، بلکه جهش وی و پریدن بز روی برگ درختان کاملا دیده می‌شود.»
به گفته این باستان‌شناس، بز از جمله حیواناتی است که در رسیدن به ارتفاعات تبحر داشته و می‌تواند با یک حرکت جهشی به سمت بالا حرکت کند. هنرمند نقاش شهر سوخته‌ای، با دقت و زبردستی موفق به تصویر کردن جهش این بزشده است.
از این جام برای نوشیدن استفاده میشده است. ارتفاع این جام ۱۰ سانتیمتر است و روی یک پایه استوار شده است در بسیاری از ظروف، اشکالی را می‌بینیم که تنها تکرار شده‌اند، اما حرکتی در آنها دیده نمی‌شود. این نقش، قدیمی‌ترین ایده مردمان باستان برای ارایه «تصویر متحرک» و به تعبیر امروزی «انیمیشن» است.»
از دیگر اشیای مهم از میان هزاران شی یافت شده، می‌توان از سفال با امضای سفال‌گر بر روی آن، چکش، سوزن، شهرک‌های مسکونی و ساختمان‌های همگانی هم‌چون آپارتمان، بذر خربزه، حبوبات، ماهی خشک کرده، برنج، زیره، کوره‌های سفالگری، کوره‌های ذوب فلزات، دکمه، تبر، بندکفش، قلاب، شانه سر، طناب، سبد، گل مو، قاب‌های چوبی، کفش، کمربند و … نام برد.
گورستان شهر سوخته
طی کاوش‌های به‌عمل آمده توسط باستان شناسان، برخی از مردم شهر سوخته را با لباس و پارچه کفنی دفن می‌کرده‌اند. در تعدادی از قبرها، آثار پارچه در روی بدن اجساد مردگان دیده می‌شود.
پارچه‌ها به سه شکل گوناگون در گورها دیده می‌شود:
- به صورت کفن، که مرده‌ها را در آن می‌پیچیده‌اند؛
- به شکل لباس زیر انداز و رو انداز؛
- کف گور فرش شده و مرده را با لباس در آن می‌گذاشتند.
اشیاء سفالی اصلی‌ترین موادی هستند که تقریباً در همه گورها وجود دارند در کنار این دسته از اشیاء، هدایای دیگری ساخته شده از سنگ، چوب، و پارچه در قبور دیده می‌شود.
بنام خدا / سلام خانم عبدالهی بسیار عالی بود و برگ زرینی بر افتخارات ملت ایران و قابل توجه کسانیکه شیفته فرهنگ غرب گردیده و از اصل و ریشه خود بی خبرند. خدا قوت و دست مریزاد :SS: :gol:
مشخص است که این برادران و خواهران شهر سوخته اهل لهو لعب هم بوده اند.در ایامی که انسان هنوز بساطش را کامل از غارها جمع نکرده بوده حضرات الات قمار میساخته اند به چه باقلوائی آن هم تخته نرد.بهر حال تخته نرد برای گذراندن شبهای طولانی بدون برق و بدون تلویزیون بدون لب تاپ و بدون فیس بووک وسیله ی خوبیست.از آن گذشته گمانم میتوانیم ادعا کنیم که اجداد ما پایه گذاران کمپانیهای پیکسار و والت دیزنی هم بوده اند :VV:
این شهر سوخته هم از عجایب روزگار بوده.واقعا اطلاعات جالب و گاها عجیبی در مورد این شهر داده بود.بسیار بسیار جالب بود.خدا قوت به شما بدهد نجمه خانم :SS:
سلام خانم عبدللهی .با این نوشته شما به اطلاعات عمومی من خیلی اضافه شد دمتون گرم
ناشناس من بودم
@سلیمان استوار
جناب استوار بسیار ممنون از نظرتون. درسته اصل و ریشه ما اینقدر پربار بوده اما مهم اینکه الان هم بتونیم به همون پرباری باشیم نه که نیستیم بلکه باید خیلی بهتر از اینی که هستیم باشیم :gol: :gol:
@علی نجفی
جناب علی آقا از شما هم ممنون بابت نظر زیبا و پر مزاحتون :YY: . برای من جالبتر از وجود تخته نرد توی اون زمان این بوده که توی عصری که هنوز اختراعات مهم بشری مثل برق و تلفن و … اثری هم ازش نبوده مردمان این شهر وسایلی اختراع کردن که توی دنیای پیشرفته امروزی جزو اختراعات به روزه مثل چشم مصنوعی و جراحی مغز.من حتی باورش برام اول سخت بود که چطور این اعمال توی اون روزگاران انجام میشده :OO: . باید واقعا مردم عجیبی بوده باشند.شاید از ما بهترون بودن :VV: خدا میدونه :gol: :gol:
@مهدی یاورنیا
جناب یاورنیا من هم از شما ممنونم بابت نظرتون :gol: :gol:
سلام بر سرکار خانم پاییزان
من زمانی که از سعادت خدمت در نظام هنوز محروم نشده بودم و توفیقی اجباری حاصل شده بود چند ماهی در زابل و حوالی دریاچه خشک شده هامون در حال ماموریت بودم چند باری در مسیر زابل زاهدان تابلوی بطرف شهر سوخته راهم میدیدم ولی فکر نمیکردم چیز چندان جالبی داشته باشد ولی با اطلاعات تکمیلی امروز شما و تصاویر گویا افسوس خوردم که کاش ان زمان از نزدیک میرفتم و میدیدم. بهر حال جالب بود و خسته نباشید. یا حق
جناب آقای نیکوعقیده بسیار ممنون بابت توجهتون. امیدوارم دوباره مسیرتون از اون برا بیفته تا این شهر جالب ندیده رو ببینید. :gol: :gol:
سلام نجمه جان. واقعا مطلبت عالی بود. مخصوصا اینکه عکسایی که ضمیمه اش بود خیلی برام جالب بود .خیلی خوشم اومد .عکس دیده بودم از شهر سوخته ولی به این واضحی نه ندیده بودم.ممنون. :gol: :gol:
سلام بر خانم اهل تحقیق وپزوهش به راستی مطالب وتصاویر در نوع خودش بی نظیر است فقط مواظب باش کلینیک چشم پزشکی وموزه اشیای عتیقه از نوشته ات با خبر نشوند وکرنه به این راحتی دست از سرت بر نمی دارند با امید موفقیت بیشترت
پروین عزیز ممنونم. امیدوارم مفید واقع شده باشه :gol: :gol:
خواهر گلم ممنون از نظرت. یکمی زیادی اغراق کردی :VV: :gol: :gol:
خیله خنوکه
ایول ممد
جان ناشناس نظر حال کیردی..او چی عکس بو کی سلمان بندوخته
سلام نجمه جون واقعا مطالبت عالی وخوندنی بود از شهر سوخته خیلی شنیدم وارزوم بود که روزی به شهر سوخته برم تا حالا این توفیق نسیبم نشده خلاصه خسته نباشی :SS: :SS: :SS: :gol:
سلام برنجمه عزیز. مطلب فوق العاده زیبایی گذاشتی .مخصوصا اون چشم مصنوعی و تخته نردو تاس هاش خیلی نظرمو جلب کرده بود .فکر نمی کردم شهر سوخته در آن زمان دارای این همه امکانات بوده باشه.به هر حال از مطلب زیبات کمال تشکر را دارم به امید موفقیت روز افزون تو در این زمینه خسته نباشی :SS: :SS:
خدا قوت بر مسئول تور مجازی حیتا . مطلب هرچند طولانی اما جالب توجه بود .شهر سوخته از اون جاهاییه که منم خیلی دوست دارم برم ولی به قول خانم مقدم هنوز توفیق نشده . ایشالا که بشه .
:SS:
ممنون از همه دوستانی که نظر گذاشتن چه آقای عباسی که براشون جالب نبود و چه آقا مجتبی و زهره جان و فروغ عزیز . امیدوارم مورد توجه قرار گرفته باشه :gol: :gol:
سلام خانم عبدللهی شوخی کردم اتفاقا خیلی جذاب و دیدنی بود