داروهای گیاهی- خاکشیر

خاکِشیر

 (نام علمی: Descurainia sophia) یا خاکِشی یا شفترک یا خاکشور یا خاکژی ، گیاهی است از تیره صلیبیان به ارتفاع ۲۰ سانتی‌متر الی یک متر که به طور خودرو در باغ‌ها و صحراها می‌روید. دارای برگ‌هایی با بریدگی زیاد و گل‌های زرد روشن از تیره شب‌بو می‌باشد. از نظر تنوع دو نوع دارد؛ یکی تلخ که دانه‌های آن ریز و رنگ‌هایش مایل به سرخی است و گونه دیگر شیرین که دانه‌های آن بزرگ‌تر بوده و رنگش سرخ تیره می‌باشد. هر دو نوع گیاه یاد شده در اغلب نواحی ایران مخصوصاً دامنه‌های جبال البرز و در بیابان‌ها رشد می‌کند. در رودمعجن ما نیز به وفور در باغها و زمینهای کشاورزی یافت می شود. در تشت تهروی ،  در سرتینگل ، سر جویهای آب  تا دلت بخواد خاکشیر پیدا میشه . اما باید بدونی کی وقت چیدن این گیاه . چون اگه زود جمع کنی، رسیده نیست و بدرد نمیخوره . این گیاه اول بهار همانند گیاهان دیگه سر از خاک بیرون میاره و رشد میکنه و در این موقع می توان از آن به عنوان یک سبزی خوراکی استفاده کرد . به عنوان نمونه اوایل بهار که خانمهای روستا میرن توی زمینها و سبزی دشت جمع می کنند و میارن و مثل بورانی اسفناج می پزند و مصرف می کنند ، خاکشیر هم در بین این سبزیها دیده میشه

. کم کم این گیاه رشد می کنه ، گل میده ، گلهای زرد کوچیک ، این گلها رشد می کنند و بزرگ میشن و داخل آنها دانه های ریزی که همان دانه های خاکشیر مد نظر ماست ، ایجاد و رشد میکنه .

 اما هنوز هم وقت چیدن اینها نیست . این دانه ها به مرور زمان از حالت سبز و نارس بودن خارج شده و به حالت رسیده و به رنگ نارنجی در می آیند. این هنگام که تقریبا اوایل تابستان و اواخر تیر می شود، زمان برداشت این گیاه است . آنها را  از خاک جدا کرده و  به آرامی که دانه های آن روی زمین نریزد به روی پارچه منتقل کرده و با فشار دو دست دانها را از گیاه جدا میکنیم .

 ۱-   خاکشیر صدا را باز می کند .

 ۲-   از گلها و برگهای گیاه می توان برای رفع بیماری ناشی از کمبود ویتامین C استفاده کرد.

 ۳-    زخم‌ها و جراحات را التیام می‌بخشد.

۵- دانه‌های خاکشیر اندکی ضدعفونی کننده، ضد کرم و تب بر هستند.

۶- تنظیم کننده دستگاه گوارشی بوده و ابتلاء معده را به بیماری‌ها مرتفع می‌سازد.

۷- خوردن آن سبب نیکویی رنگ و رخسار می‌گردد. در این صورت خاکشیر را با دو برابر وزن آن، شکر مخلوط کنید و تا ده روز بخورید.

۸- گرفتگی ادرار را برطرف می‌سازد و فربه‌کننده است..

۹- به عنوان خنک کننده در امراض حصبه و آبله تجویز شده است.

۱۰- اگر با شیر تازه خورده شود، بدن را چاق می‌کند.
۱۱- خاکشیر را بکوبید، شب موقع خوابیدن، کف پا تا مچ را با آن ضماد نمایید، در تسکین و بهبود فشار خون اثر دارد.

۱۲- از دانه‌های خاکشیر به عنوان پادزهر به نحو زیر می‌توان استفاده کرد؛
پنج گرم دانه را شسته و با گلاب یا آب خالص آن قدر بجوشانید تا شکفته شود و بعد آن را نیم‌گرم به مسموم بخورانید. به این صورت، قی آورده و ایجاد تهوع می‌نماید و این عمل را چند مرتبه تکرار کنید تا قی بند آید.

۱۳- بزرگسالان معمولاً دانه خاکشیر را پس از پاک کردن و شستن کامل به مقدار ۱۰ تا ۲۰ گرم در آب خیسانده، صبح ناشتا با آب و عسل مخلوط و برای چند روز متوالی می‌نوشند.
۱۴- برای رفع اسهال ساده کودکان شیرخوار می‌توان مقدار یک قاشق غذاخوری خاکشی پاک کرده را در ظرفی ریخته بر روی آتش ملایم به هم بزنند تا خاکشی بو داده شود و سپس کمی آب و عسل به آن افزوده هر نیم ساعت یک قاشق چای خوری از آن را به کودک بخورانند.

۱۵- برای برطرف کردن جوشهای صورت که بعلت خوردن چربی و شیرینی زیاد ایجاد می شود باید جوشانده یک قاشق ترنجبین را با دو قاشق غذاخوری خاکشیر مخلوط کرده و هر روز صبح ناشتا بمدت دو هفته آنرا میل میل کنید تا جوشها از بین برود.

 شربت خاکشیر :

یکی از نوشیدنی هایی است که برای فصل تابستان بسیار خوب است و از گرما زدگی جلو گیری میکند و برای رفع عطش روزه داران نیز بسیار مفید است.

مواد لازم:  آب– خاکشیر- شکر-گلاب- یخ

 طرز تهیه:

مهمترین نکته ای که هنگام تهیه این شربت باید دقت کرد شستن خاکشیر و ریگ شور کردن آن است . معمولآ در هنگام خرید خاکشیری را انتخاب کنید که کمتر ریگ و خاک داشته باشد تا شستن آن آسان تر باشد.

 برای شستن آب روی خاکشیر ریخته و از دو ظرف که ترجیحآ پلاستیکی باشد متل سطل های کوچک ماست استفاده کنید ظرف پلاستیکی خیلی بهتر شنهای ریز را در کف خود نگه میدارد و سپس چندین بار باکمی صبر و حوصله خاکشیری را که آب روی آن است از ظرفی به ظرف دیگر ریخته و ریگ ته آن را خالی کنید در این فاصله آب روی خاکشیر را نیز تعویض کنید تا کاملآ آب روی آن شفاف و ریگهای آن کاملآ شسته شود.

 وقتی از تمیز بودن خاکشیر اطمینان حاصل کردید شکر و گلاب به مقدار کافی بریزید و در یخچال گذاشته تا خنک شود . چون شستن خاکشیر کمی سخت است میتوانید به مقدار زیاد و غلیظ تهیه کنید و در بطری در دار داخل یخچال نگهداری کنید و هربار با اضافه کردن آب و رقیق کردن شربت به مدت چند روز از آن نوش جان کنید.

خانمها خاکشیر مصرف کنید

 خاکشیر جزو آن دسته از خوراکی هایی است که خوردن آن باعث از بین رفتن عطش و تشنگی می شود ولی جدای از اینها خاکشیر درمان مناسبی برای مشکلات دختران لاغر است چرا که اشتها می آورد و معده را تقویت می کند. از خواص دیگر خاکشیر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

با جوش صورت وداع کنید
مخلوط ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر با عرق شاه‌تره، عرق کاسنی و عرق بیدمشک ترکیب خوبی برای درمان جوش‌های صورت است. برای استفاده از این مخلوط کافی است یک استکان از هر یک از عرق‌های گیاهی شاه‌تره، بیدمشک وکاسنی را با هم مخلوط کرده و آن را با ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر ترکیب کنید. نوشیدن این ترکیب علاوه بر آن‌که جوش‌های صورت را درمان می‌کند برای افرادی که دچار گرفتگی صدا هستند نیز موثر است. مدت درمان با این نسخه دست کم ۳ هفته است.

بهبود لک‌ها با خاکشیر

برای از بین بردن لک‌های پوست به‌ویژه صورت یکی از بهترین روش‌ها، نوشیدن خاکشیر و ترنجبین است. افرادی که از این ترکیب به‌صورت روزانه و مستمر به‌مدت ۳ هفته استفاده کنند بعد از مدتی با روشنی پوست و از بین رفتن لک‌های صورت و پوست‌شان روبه‌رو می‌شوند. برای تهیه این ترکیب نیز لازم است ترنجبین را ۵ ساعت در آب بخیسانید و صاف شده آن را با ۲ قاشق خاکشیر مخلوط کرده و میل کنید.

دفع سنگ کلیه
برای تهیه این نسخه خانگی کافی است ۳ قاشق غذاخوری ترنجبین را در یک لیوان آب به‌مدت ۵ ساعت خیسانده و پس از این مدت آن را صاف کنید. سپس ترنجبین صاف کرده را با ۲ قاشق غذاخوری مخلوط کرده و آن را میل کنید. نوشیدن این مخلوط به‌صورت روزانه به دفع سنگ کلیه کمک می‌کند. علاوه بر این افرادی که دچار بوی بد دهان به‌دلیل عفونت و مشکلات بلغمی هستند نیز می‌توانند از این نسخه استفاده کنند.

اگر دوست دارید وزن اضافه کنید
افراد لاغر و کسانی که تمایل دارند وزن خود را بالا ببرند، می‌توانند از این نسخه استفاده کنند. این گروه اگر خاکشیر را با شیر میل کنند می‌توانند با نوشیدن این خاکشیر صبح ناشتا به درمان لاغری و افزایش وزن خود کمک کنند. به اعتقاد درمانگران، درصورتی که شیر تازه و طبیعی باشد میزان تاثیرگذاری این نسخه بیشتر می‌شود.

اگر دل ضعفه می‌گیرید، خاک‌شیرو عسل بخورید
برخی از افراد هستند که در طول روز دچار دل ضعفه می‌شوند. این دل‌ضعفه ممکن است در طول روزهای گرم تابستان یا در ایام ماه رمضان به سراغ افراد مختلف بیاید. برای پیشگیری از بروز این دل‌ضعفه کافی است، خاکشیر و آب عسل را با هم ترکیب کرده و میل کنید. برای تهیه آب عسل باید یک لیتر آب و یک کیلو عسل را با هم بجوشانید. بعد از مدتی که این ترکیب جوشید کفی روی آن تشکیل می‌شود که باید از دیگر مواد موجود در ظرف جدا شود. مابقی مواد همان ترکیبی است که برای بهبود دل‌ضعفه و پیشگیری از بروز آن مصرف می‌شود. اگر چه عسل با حرارت، برخی از ویتامین‌ها و مواد مغذی خود را از دست می‌دهد اما در عین حال مواد مفیدی در آن باقی می‌ماند که برای درمان دل‌ضعفه بسیار مناسب است.

اسهال را درمان کنید
ابتلا به اسهال در فصل تابستان یکی از اختلالاتی است که در کودکان بسیار شایع است. درمانگران طب سنتی ایران برای درمان این مشکل، دارویی را تجویز می‌کنند که در تمامی خانه‌ها امکان تهیه و مصرف آن وجود دارد. برای تهیه این دارو کافی است خاکشیر را بو داده و آن را با آب و عسل مخلوط کنید و به بیمار بدهید. این ترکیب را متناسب با سن بیمار، هر ۲ ساعت یک بار برای او تجویز می‌کنند. میزان مصرف این مخلوط از یک قاشق غذاخوری تا یک سوم استکان برای خردسالان تجویز شده است.

www.irteb.com/herbal/referenhtm پایگاه جامع اطلاع رسانی پزشکان ایران

سایت روستا نیوز

www.tim.ir

www.worldfood.ir